Mazhab ialah bahagian pemikiran atau fiqah dalam Islam.
Dalam Islam
sebenarnya ada banyak mazhab. Hal ini kerana ulama yang berkemampuan
dari kalangan sahabat Nabi, tabiin dan tabi’ Al-Tabiin yang mempunyai
cukup syarat dan keperluan berijtihad adalah ramai.
Bagaimanapun, mengikut pendapat ulama Sunni, mazhab muktabar yang
boleh dibuat pendapat dan beramal untuk umum cuma empat mazhab, mengikut
qaul yang rajih.
Bagi Islam Sunah,
terdapat 4 mazhab iaitu Syafie, Maliki, Hanafi dan Hanbali.
Keempat-empat mazhab ini mempunyai peraturan, kaedah dan panduan yang
sempurna lagi lengkap yang ditulis oleh mereka dalam kitab
masing-masing. Ia menjadi bahan tidak ternilai dalam perbendaharaan
undang-undang Islam. Mazhab lain, tidak mempunyai kaedah cukup yang
dibukukan untuk dijadikan panduan dalam bidang perundangan sebagaimana
yang empat tadi. Umat Islam di Malaysia, Brunei, Filipina, Thailand dan
Indonesia kebanyakannya mengikuti mazhab Syafie.
Bagi Islam Syiah pula, ada tiga mazhab utama iaitu Jaafari, Ismaili dan Zaidi.
Ahli Sunnah wal Jamaah
Mazhab Hanafi
Mazhab Hanafi diasaskan oleh Nu’man bin Tsabit. Beliau lahir pada
tahun 80 Hijrah. Beliau adalah seorang berjiwa besar dan berakhlak
tinggi. Beliau seorang yang bijak dalam ilmu pengetahuan. Cekap
memberikan satu-satu keputusan bagi masalah yang dihadapi.
Oleh kerana beliau seorang berpengetahuan, bijak dan berakhlak mulia,
maka dapat membuat perhubungan rapat dengan pembesar negara.
Beliau mendapat tempat baik dalam masyarakat dan berjaya menyandang jawatan tinggi dalam pemerintahan.
Imam Abu Hanifah terkenal sebagai seorang alim dalam ilmu fiqh di
Iraq. Beliau juga sebagai ketua ahli fikir (ahli ra’u). Golongan cerdik
pandai pada masa itu menyifatkan beliau sebagai "akal dalam ilmu
pengetahuan."
Ketika hayatnya, beliau dapat mengikuti pelbagai perkembangan ilmu
pengetahuan, baik di bidang ilmu dan politik mahupun ilmu agama. Zaman
beliau dikenali sebagai zaman pertumbuhan politik, agama serta ideologi
dan ism yang pelbagai.
Beliau dapat hidup dalam dua zaman pemerintahan Umaiyyah dan Abbasiyah.
Sesungguhnya Abu Hanifah seorang yang luas pemikiran dan banyak ilmu.
Tetapi beliau sangat merendah diri. Beliau tidak terpedaya dengan
fikirannya sendiri. Mazhab Hanafi turut digelar mazhab yang sangat rasional
Mazhab Maliki
Pengasas mazhab Maliki ialah Malik Bin Anas. Beliau lahir di kota Madinah pada tahun 93 hijrah.
Imam Malik dilahirkan 13 tahun selepas kelahiran Imam Abu Hanifah.
Sewaktu hidupnya, Iman Malik mengalami dua corak pemerintahan iaitu
Ummaiyah dan Abbasiyah, di mana pertelingkahan sengit dua pemerintahan
sering berlaku.Pada masa itu juga pengaruh ilmu pengetahuan Arab, Parsi
dan Hindi tumbuh dengan suburnya di kalangan masyarakat. Iman Malik
menghafaz al-Quran dan hadis Rasulullah. Ingatannya sangat kuat. Beliau
mendengar hadis daripada guru. Kemudian terus disimpulkan tali bagi
menyenangkan perhitungan bilangan hadis yang pelajarinya.
Pada permulaan hidupnya, Imam Malik bercita-cita menjadi biduan tetapi ibunya menasihatkan supaya beliau memadam hasrat itu. Ibunya kemudian mahukan anaknya mempelajari ilmu fiqh. Beliau menerima nasihat ibunya dengan baik. Iman Malik adalah seorang guru miskin. Pernah suatu hari, kayu bumbungnya rumahnya roboh. Beliau kemudian menjual kayu itu untuk mendapat sedikit wang untuk perbelanjaan hidupnya. Namun, Allah murahkan rezekinya hingga menjadi kaya. Dengan kedudukan itu, beliau memakai pakaian mahal dan bau-bauan yang baik. Imam Malik adalah seorang yang cergas dalam menuntut ilmu.
Beliau banyak membuat hubungan dengan ahli hadis dan ulama. Imam Malik dianggap sebagai ketua atau imam bagi ilmu hadis. Sanad (sandaran) yang dibawa oleh beliau, termasuk salah satu sanad terbaik dan benar. Imam Malik adalah seorang yang dipercayai, adil dan kuat ingatannya serta cermat dan halus memilih rawi-rawi hadis. Pendek kata, Imam Malik adalah orang yang tidak diragui dalam konteks ini. Imam Malik tetap berpegang teguh pada ajaran Rasulullah bahawa hadis itu petunjuk dan penyuluh kepada manusia. Seseorang tidak harus meninggal dan membelakangkannya.
Sebelum Imam Malik menjadi guru, beliau terlebih dahulu mendalami ilmu yang dipelajarinya hingga kadang-kala tidak tidur. Selepas fikirannya matang dan benar-benar berkebolehan, barulah beliau mengajar. Hukum fiqh yang diberikan oleh Imam Malik berdasarkan al-Quran dan hadis. Imam Malik menjadikan hadis sebagai pembantu bagi memahami al-Quran. Beliau juga sangat cermat dalam memberi penerangan dan hukum. Imam Malik berfikir panjang sebelum memberi satu-satu hukum atau fatwa.
Beliau pernah berkata: “Kadang-kala aku berjaga satu malam suntuk untuk mencari jawapan bagi satu-satu soalan yang dikemukakan kepada aku.” Apabila beliau ditanya satu-satu hukum, beliau terus berkata kepada penanya : “Pulanglah dulu supaya aku dapat berfikir.” Ramai manusia merendah-rendahkan Imam Malik kerana beliau melewat-lewatkan menjawab sebarang pertanyaan. Imam Malik menangis dan berkata “Aku bimbang kerana aku akan disoal satu hari nanti (hari kiamat)”.
Mazhab Maliki turut digelar sebagai mazhab yang terlalu tradisional
Mazhab Syafie
Mazhab Syafie diasaskan oleh Muhamad bin Idris Al-Syafie. Beliau
dilahirkan pada tahun 150 hijrah di sebuah bandar yang bernama Ghizah di
Palestin.
Inilah tarikh paling masyhur dikalangan ahli sejarah.
Imam Syafie adalah keturunan Bani Hashim dan Abdul Mutalib.
Keturunannya bertemu dengan keturunan Rasulullah di sebelah datuk
Baginda iaitu Abdul Manaf.
Beliau seorang miskin, tetapi kaya dengan semangat dan bercita-cita
tinggi dalam menuntut ilmu. Beliau banyak mengembara dalam menceduk dan
menimba ilmu.
Imam Syafie dianggap seorang yang dapat memadukan antara hadis dan
fikiran serta membentuk undang-undang fiqh. Pada permulaannya beliau
cenderung dalam bidang sastera dan syair, tetapi mengubah pendiriannya
kepada mempelajari ilmu fiqh dan hadis hingga ke tahap paling tinggi.
Imam Syafie ialah imam ketiga mengikut susunan tarikh kelahiran mazhab empat serangkai.
Beliau adalah penyokong kepada ilmu hadis dan pembaharuan agama
(mujaddid) bagi abad yang ke-2 hijrah. Imam Ahmad Bin Hanbal pernah
berkata: “Diceritakan kepada Nabi Muhamad bahawa Allah menghantar kepada
umat ini seorang pembaharu kepada agama, Umar Bin Abdul Aziz dihantar
untuk abad yang pertama dan aku harap Imam Syafie adalah mujadid abad
yang kedua.”
Ketika muda, Imam Syafie, hidup dalam kemiskinan, hingga beliau
terpaksa mengumpul batu-batu, belulang, pelepah tamar dan tulang untuk
ditulis di atasnya. Beliau kadang-kala terpaksa ke tempat perhimpunan
orang ramai meminta kertas untuk menulis pelajarannya.
Imam Syafie menghafaz al-Quran dengan mudah iaitu ketika masih kecil lagi. Beliau menghafaz dan menulis hadis.
Beliau sangat tekun mempelajari kaedah dan nahu bahasa Arab. Untuk
itu, beliau pernah mengembara ke kampung dan tinggal bersama puak Hazyal
selama 10 tahun. Hal ini kerana puak Hazyl terkenal sebagai kabilah
yang paling baik bahasa Arabnya.
Imam Syafie banyak menghafaz syair dan qasidah daripada puak Hazyl.
Beliau juga banyak menumpukan masa dan tenaganya kepada sastera dan
sejarah pada masa mudanya. Namun, Allah menghendaki dan melorongkan
kepadanya dalam bidang ilmu fikah.
Antara sebabnya, pada suatu hari Imam Syafie bersyair sambil
menunggang kuda bersama seorang lelaki. Lalu berkata lelaki itu : “Tidak
sesuai engkau bersyair kerana itu boleh menjatuhkan maruah. Alangkah
baiknya belajar ilmu fiqh?”
Kata-kata itu sangat memberi kesan kepada Imam Syafie. Sejak itu beliau menumpukan masa dan tenaga kepada ilmu fiqh.
Salah seorang guru Imam Syafie dalam pelajaran ilmu fiqh dan hadis
ialah Imam Malik. Antara guru Imam Syafie selain Imam Malik ialah mufti
dan faqih Mekah iaitu Muslim bin Khalid az-Zanji, dan Syaikhul
Muhaddisin Sufyan bin Uyaynah.
Ilmu fiqh yang dibawa oleh Imam Syafie adalah satu zaman perkembangan
ilmu fiqh dalam sejarah perundangan Islam. Hal ini kerana beliau yang
menghimpun atau menyatukan ilmu fiqh ahli akal dan fikir dengan ilmu
fiqh ahli akal dan hadis.
Ilmu fiqh Imam Syafie adalah ikatan sunnah dan qias serta pemikiran
dengan beberapa pertimbangan dan sekatan. Hal ini demikian kerana ilmu
fiqh yang menetapkan cara atau peraturan untuk memahami al-Quran dan
hadis. Ia juga menetapkan kaedah pengeluaran hukum dan kesimpulannya.
Lantaran itulah beliau berhak dianggap penaja bagi ilmu usul fiqh.
Mazhab Syafie merupakan jalan tengah bagi Mazhab Hanafi dan Mazhab
Maliki. Imam Syafie sendiri pernah berfahaman Maliki dan Hanafi.
Mazhab Hanbali
Pengasas mazhab Hanbali ialah Ahmad bin Mohamad bin Hanbal. Beliau lahir di bandar Baghdad pada tahun 164 hijrah.
Ibnu Hanbal dari keluarga miskin. Sewaktu bapanya meninggal dunia,
keluarganya tidak ditinggalkan harta yang banyak kecuali sebuah rumah
kecil yang didiaminya. Untuk menampung kehidupan, beliau terpaksa
bekerja di kedai jahit.
Ibnu Hanbal menuntut ilmu sepanjang hayatnya. Beliau mempelajari hadis hingga menjadi seorang imam.
Seseorang pernah berkata kepadanya: “Sampai bilakah engkau hendak
menuntut ilmu? Padahal engkau sudah mencapai darjat paling tinggi dan
engkau telah menjadi imam bagi seluruh umat Islam?”
Imam Ibnu Hanbal menjawab: “Aku menuntut ilmu dari hujung dunia hingga ke pintu kubur.”
Memang benar beliau tidak pernah jemu menuntut ilmu sepanjang hayatnya.
Imam Syafie adalah salah seorang guru beliau. Ibnu Hanbal bertemu
Imam Syafie di Hijaz, sewaktu beliau menunaikan haji. Pada waktu itu,
Imam Syafie mengajar di Masjidil Haram.
Ibnu Hanbal mempelajari ilmu daripadanya. Mereka kemudian bertemu
kali kedua di Baghdad. Imam Syafie menasihatinya supaya mengikutnya ke
Mesir. Imam Ibnu Hanbal bercadang mengikutinya tetapi niatnya tidak
kesampaian.
Tweet
TERIMA KASIH KERANA KONGSI KANDUNGAN INI DENGAN RAKAN ANDA..
No comments :
Post a Comment